προστάζω

προστάζω
προστάσσω ΝΜΑ, και αττ. τ. προστάττω και δωρ. τ. ποτιτάσσω και ποιτάσσω Α
δίνω διαταγή συνήθως με έντονο τρόπο, παραγγέλλω, διατάζω (α. «τούτο προστάζει ο βασιλιάς και μ' έστειλε φερμάνι», δημ. τραγούδι
β. «ἐπὶ τῆς κτίσεως συνεξέλαμψε τὸ φῶς τῷ προστάγματι», Γρηγ. Νύσσ
γ. «περὶ βοηθείας ἤ ἄλλο τι προστάττοντες τῇσι πόλεσι», επιγρ.)
αρχ.
1. (κυρίως σχετικά με στρατό) τοποθετώ κάποιον σε μία θέση
2. τάσσω κοντά σε κάποιον, παρατάσσω («καὶ πρὸς τοῑσι ἔθνεσι τοὺς πλησιοχώρους προστάσσων», Ηρόδ.)
3. υποβάλλω κάποιον στις διαταγές κάποιου άλλου
4. εξουσιάζω
5. ορίζω άρχοντα, αρχηγό σε άλλους («καὶ Γύλιππον τὸν Κλεανδρίδου προστάξαντες ἄρχοντα τοῑς Συρακοσίοις», Θουκ.)
6. αστρολ. (για αστέρες) βρίσκομαι ο ένας απέναντι στον άλλο, αντικρύζω
7. (η μτχ. ουδ. μέσ. ενεστ., μέσ. παρακμ. και παθ. αορ. ως ουσ.) τo προσταττόμενον και τo προστετάγμενον και τo προσταχθέν
η προσταγή.
[ΕΤΥΜΟΛ. < προσ-* / ποτι- (βλ. λ. ποτί) + τάττω / τάσσω. Ο νεοελλ. τ. προστάζω έχει σχηματιστεί από τον αόρ. προσέταξα κατά το σχήμα ἔκραξα: κράζω].

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Нужно решить контрольную?

Look at other dictionaries:

  • προστάζω — προστάζω, πρόσταξα βλ. πίν. 23 …   Τα ρήματα της νέας ελληνικής

  • προστάζω — πρόσταξα, προστάχτηκα, προσταγμένος, διατάζω, παραγγέλνω, δίνω εντολή: Ποιος είναι εκείνος που προστάζει και σκοτώνει πίσω από μας (Γ. Σεφέρης) …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • επιτάσσω — (Α ἐπιτάσσω και αττ. τ. ἐπιτάττω) [τάσσω] τοποθετώ, παρατάσσω πίσω από άλλο («ὄπισθεν δὲ τοῡ πεζοῡ ἐπέταξε πᾱσαν τὴν ἵππον», Ηρόδ.) νεοελλ. 1. επιβάλλω, υπαγορεύω, προστάζω 2. εκτελώ επίταξη* αρχ. 1. προστάζω, διατάζω, παραγγέλλω (α. «καὶ πάντως… …   Dictionary of Greek

  • συγκελεύω — Α προστάζω μαζί με άλλον ή με άλλους. [ΕΤΥΜΟΛ. < συν * + κελεύω «προστάζω»] …   Dictionary of Greek

  • αντεπιτάσσω — ἀντεπιτάσσω (Α) διατάζω, προστάζω και εγώ …   Dictionary of Greek

  • δηλώνω — (AM δηλῶ, όω Μ και δηλώνω) [δήλος] 1. αναφέρω, λέγω («δήλωσε τα εξής», «δηλώσω δὲ καὶ τόδε») 2. φανερώνω, αποκαλύπτω («τον έρωτα εδήλωσαν που χαν εις την αγάπην», «κάρτα μοι σαφώς ἐδήλωσας κακά») 3. ερμηνεύω, εξηγώ («δηλώσει τα αινίγματα και τα… …   Dictionary of Greek

  • διατάζω — (AM διατάσσω και διατάττω) 1. τακτοποιώ, διευθετώ 2. δίνω εντολή, προστάζω («καὶ ἐγένετο ὅτε ἐτέλεσεν ὁ Ἰησοῡς διατάσσων τοῑς δώδεκα μαθηταῑς αὐτοῡ», ΚΔ) νεοελλ. 1. διατάξτε απάντηση που δείχνει προθυμία για υπακοή 2. νουθετώ, συμβουλεύω («γιατ… …   Dictionary of Greek

  • διορίζω — (AM διορίζω Α και ιων. τ. διουρίζω) [ορίζω] 1. χαράζω τα όρια, διαχωρίζω 2. καθορίζω, διατάζω, συμβουλεύω νεοελλ. εγκαθιστώ κάποιον σε μια θέση, τού αναθέτω επίσημα μια υπηρεσία αρχ. μσν. ορίζω, προστάζω αρχ. 1. ορίζω λογικά, δίνω ορισμό 2.… …   Dictionary of Greek

  • εμφανίζω — (AM ἐμφανίζω) φανερώνω, δείχνω, παρουσιάζω μσν. αρχ. εξηγώ («τὰς ἀποδείξεις ἑτοίμως ἐμφανίζειν», Αριστοτ.) αρχ. 1. παριστάνω ή αποδεικνύω κάποιον ή κάτι ως («ἐμφανίζει οὐκ οὖσαν ἀγαθὸν τὴν ἡδονήν», Αριστοτ.) 2. καθιστώ κάτι φανερό, πρόδηλο… …   Dictionary of Greek

  • ενδίδω — (AM ἐνδίδωμι) 1. υποχωρώ, υποκύπτω («μή συγχωρεῑν ἐνδόντα τῇ τῶν πλειόνων γνώμη», Δημ.) 2. (για στέγη, πόρτα ή εύκαμπτα αντικείμενα) υποχωρώ, λυγίζω («με την ώθηση η σκεπή ενέδωσε») μσν. προστάζω, διατάζω αρχ. 1. δίνω στα χέρια («ἐνδοῡναι τήν… …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”